Jeżeli dotychczas wygodny but zaczyna uwierać okolicę palców, w której znajduje się grzbietowa strona stawu międzypaliczkowego bliższego (i to samo dzieje się w każdym innym bucie założonym na stopę), to znak, że natychmiast należy skontaktować się z ortopedą lub podologiem. Powodem może być palec młotkowaty.

Kontakt ze specjalistą powinien być niezwłoczny, gdyż palec młotkowaty jest przypadłością, która jeśli już się pojawi, a nie jest leczona, to postępuje. I prowadzi nie tylko do deformacji stopy, problemów z chodzeniem, nagniotków oraz dolegliwości bólowych, ale również do tak poważnego schorzenia, jakim jest neuralgia Mortona bądź do bolesnej metatarsalgii. Konsekwencją pojawienia się – i rozwoju – palca młotkowatego jest również zaburzenie prawidłowego wzoru chodu. I w rezultacie mamy poważny problem ortopedyczny.

Jak objawia się deformacja stopy określana jako palec młotkowaty?

Pojęcie „palec młotkowaty” odnosi się do deformacji, które mogą objąć wszystkie palce stóp poza paluchem, czyli od drugiego do piątego. Zniekształcenie to manifestuje się palcem stopy podwiniętym pod spód, wskutek czego bliższy śródstopiu paliczek charakterystycznie unosi się w górę – tak, jakby objęty deformacją palec miał uderzyć w klawisz pianina i zastygł w tej pozycji w wyniku przykurczu.

Młoteczkowatość, szponiastość, młotkowatość…

W literaturze anglosaskiej natomiast każda z tych przypadłości traktowana jest osobno. Czym dokładnie różnią się palec szponiasty od palca młotkowatego i młoteczkowatego, przeczytacie na naszej stronie tutaj. Ponieważ specjaliści z naszej Poradni Chorób Stopy w Warszawie są na bieżąco z tym, co dzieje się w światowej podologii i ortopedii, możecie śmiało pytać także o palce szponiaste lub młoteczkowate. Tu zaakcentujemy jeszcze, że wszystkie deformacje stopy kwalifikowane jako palce młotkowate to jedne z najczęściej występujących zniekształceń, które początkowo mają postać łagodną i nie utrudniającą codziennego funkcjonowania, ale z czasem stają się problematyczne – szczególnie w fazie ostrej.

Palce młotkowate – różnorodne przyczyny

Deformacje stóp kwalifikowane jako palce młotkowate najczęściej powstają wskutek działania czynników mechanicznych na stopę, np. urazów czy noszenia zbyt krótkiego obuwia (niestety, niedopasowane buty są przyczyną większej liczby schorzeń stóp, a nie tylko palucha koślawego). Powodem powstania palca młotkowatego mogą być też: skłonność wrodzona, problemy zdrowotne obejmujące między innymi bezwład, paraliż, apopleksję, schorzenia reumatyczne, urazy nerwów obwodowych i rdzenia kręgowego, a także nieco zapomniana, ale ciągle groźna choroba Heinego-Medina. Palce młotkowate mogą być również konsekwencją neuropatii ruchowych, które pojawiają się w nieustabilizowanej lub źle leczonej cukrzycy [1]. Diabetycy muszą szczególnie wystrzegać się palców młotkowatych – z dwóch powodów:

• zniekształcenie to w przypadku cukrzycy może zwiększać ryzyko rozwoju stopy cukrzycowej, a w konsekwencji ryzyko konieczności amputacji chorej kończyny;
• otarcia, które powstają na patologicznie wygiętym palcu, źle się goją – jak zresztą każda rana w cukrzycy.

Nadmierna długość palca II, III

Palce młotkowate jako konsekwencje halluksów

Wcale nierzadkie jest współistnienie palca młotkowatego z haluksami (jeśli tak się zdarzy, w pierwszej kolejności należy bacznie przyjrzeć się fasonom noszonego obuwia). Palec młotkowaty może być niejako konsekwencją istnienia palucha koślawego, gdyż przesunięcie pierwszej kości śródstopia zakłóca prawidłowy układ kostny w reszcie w stopy [2]. Nieprawidłowości, szczególnie nasilone w obrębie śródstopia, powodują, że głowy kości znajdujących się w tym obszarze, opadają. Konsekwencją jest zakłócenie ułożenia palców oraz pojawienie się przykurczu ścięgien mięśni prostowników palców, a nawet dochodzi do całkowitego oderwania palców od podłoża. Wskutek zesztywnienia stawów międzypaliczkowych pojawiają się tarcie i ucisk w miejscu, gdzie pojawiły się deformacje. Na dalsze przykre konsekwencje tego nie trzeba długo czekać, gdyż w obrębie sterczącego w górę palca młotkowatego powstają ból, obrzęk, zaczerwienienie, a również nierzadko stan zapalny. Zapalenie to pojawia się między innymi w miejscu otarcia skóry na nienaturalnie wygiętym palcu.

W przypadku pojawienia się palca młotkowatego ważny jest zatem nie tylko szybki kontakt ze specjalistą, ale także zachowanie odpowiedniej higieny stóp. Szczególnie w przypadku otwartej rany będącej skutkiem otarcia skóry. Zaniedbanie tego może doprowadzić do rozwoju zapalenia ropnego, które bezwzględnie wymaga intensywnego leczenia, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia się zakażenia.

[1]http://www.pmurz.nazwa.pl/PDF/2005/2/16_z2_2005.pdf

[2]http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2018.2-6.pdf