Bunionette
Co to jest bunionette?
Bunionette (koślawość V kości śródstopia, określenia potoczne: „haluks małego palca”, „mały haluks”). Jest to deformacja bocznej części stopy (okolice stawu śródstopno-paliczkowego palca piątego, ang. MTP V). W deformacji tej dochodzi do koślawego ustawienia piątej kości śródstopia oraz szpotawego ustawienia palca piątego w stawie MTP. Powoduje to poszerzenie przodostopia. Czasem dochodzi do przerostu zapalnego kaletki w okolicy bocznej stawu MTP V.
Słowo „bunion” dla odmiany opisuje powiększenie okolicy egzostozy głowy pierwszej kości śródstopia, typowo towarzyszące paluchowi koślawemu (haluksowi). W przypadku współwystępowania palucha koślawego i bunionette mówimy o tak zwanej stopie “rozpłaszczonej”. Polskie określenie nie jest może często stosowane, natomiast angielski termin “splay foot” oddaje charakter deformacji. Bunionette jest schorzeniem, które częściej występuje u kobiet.
Zdjęcie: Bunionette
W przeszłości deformacja ta określana była jako tak zwana “kostka krawca” (ang. tailor’s bunion). Nazwa ta wzięła się od sposobu siadania krawców podczas pracy. Krawcy siadali w siadzie skrzyżnym i boczne części stopy opierali o podłoże. Prowadziło to do przeciążenia, zaczerwienienia i obrzęku oraz dolegliwości bólowych bocznych części stóp w okolicy bocznej części głowy V kości śródstopia.
Obecna nazwa wynika z lokalizacji deformacji i pochodzi z języka francuskiego. “Bunionette” znaczy “mały bunion” czyli haluks dotyczący palca piątego.
Bunionette to koślawość V kości śródstopia, potoczne nazywane „haluks małego palca”
Bunionette jest schorzeniem, które częściej występuje u kobiet
Leczenie nieoperacyjne może zmniejszyć objawy wynikające z wystąpienia stanu zapalnego, ale nie cofa deformacji
Podział choroby
Istnieją trzy typy deformacji:
- W typie pierwszym dochodzi do poszerzenia bocznej części głowy piątej kości śródstopia. Stopa jest zazwyczaj dość wąska, a objawy wynikają z uwypuklenia w okolicy bocznej głowy piątej kości śródstopia.
- W typie drugim piątą kość śródstopia jest zagięta na zewnątrz w kształcie banana. Mimo prawidłowego kąta między czwartą a piątą kością śródstopia, głowa piątej kości śródstopia odstaje bocznie i dość mocno napiera na tkanki miękkie boku stopy powodując ich konflikt z obuwiem.
- W trzecim typie występuje powiększony kąt między czwartą a piątą kością śródstopia. Stopa taka jest zazwyczaj szeroka i większości przypadków współwystępuje paluch koślawy i płaskostopie poprzeczne.
Nowoczesne metody leczenia
Tytanowe implanty
Brak konieczności założenia gipsu
Krótki okres rekonwalescencji
Rozpoznanie schorzenia bunionette
Rozpoznanie schorzenia jest dość proste i opiera się na badaniu klinicznym. Typowo u pacjenta występuje powiększenie bocznej części głowy piątej kości śródstopia, często z objawami zapalenia tkanek miękkich (zaczerwienienie, obrzęk, ból) okolicy bocznej stawu MTP V. Czasem poza objawami zapalnymi, występuje modzel w okolicy bocznej głowy V kości śródstopia. W znacznej części przypadków palec piąty jest przywiedziony w kierunku pozostałych palców.
Objawy najczęściej wynikają z podrażnienia bocznej części stopy przez zbyt ciasne obuwie.
Z badań dodatkowych zastosowanie znajduje badanie radiologiczne stopy koniecznie wykonane w obciążeniu (na stojąco).
Standardowo stosuje się projekcje przednio-tylną (AP) oraz boczną. W obrazie RTG widać kształt piątej kości śródstopia oraz morfologię głowy tej kości. Na podstawie badania można też wyznaczyć kąt pomiędzy V kością śródstopia i paliczkiem podstawnym palca piątego. W prawidłowej stopie kąt ten wynosi około 10 stopni. Dodatkowo wykreśla się kąt między czwartą a piątą kością śródstopia. Jego prawidłowa wartość to około 6-8 stopni. Warto zaznaczyć, iż podane powyżej kąty mają dużą zmienność osobniczą.
Do postawienia rozpoznania i zaplanowania leczenia inne badania diagnostyczne najczęściej nie są konieczne.
Leczenie schorzenia bunionette
Leczenie nieoperacyjne może zmniejszyć objawy wynikające z wystąpienia stanu zapalnego, natomiast nie zmienia naturalnego przebiegu choroby oraz nie cofa deformacji.
Stosuje się obuwie z szerokim noskiem, leki przeciwzapalne miejscowo oraz ogólnie, oraz rehabilitację. U pacjentów z dużymi objawami klinicznymi często konieczne jest chodzenie w butach nieuciskających miejsca bolesnego niezależnie od pory roku (np. japonki).
W przypadku uporczywego modzelu wskazane mogą być zabiegi podologiczne. Czasem stosuje się również indywidualnie dobierane ortezy odciążające miejsce bolesne. Pomocne może być zastosowanie indywidualnych wkładek ortopedycznych. Najczęściej, wraz z upływem czasu, leczenie takie przestaje być skuteczne i jedyną formą terapii pozostaje zabieg operacyjny.
Operacja bunionette – Dlaczego warto się zdecydować?
Leczenie nieoperacyjne może zmniejszyć objawy wynikające z wystąpienia stanu zapalnego, natomiast nie zmienia naturalnego przebiegu choroby oraz nie cofa deformacji.
Dolegliwości bólowe mają charakter przewlekły. W takich przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne bunionette.