Płaskostopie poprzeczne – Metatarsalgia
Płaskostopie poprzeczne – co to jest
Płaskostopiem poprzecznym nazywamy spłaszczenie łuku poprzecznego stopy. W praktyce to spłaszczenie łuku poprzecznego występuje u wielu osób i u znacznej części z nich nie powoduje żadnych dolegliwości bólowych. Dlatego też płaskostopia poprzecznego nie należy postrzegać jako choroby, ale raczej jako typ budowy stopy.
Natomiast u części pacjentów taka budowa stopy wywołuje przeciążenia i dolegliwości bólowe po stronie podeszwowej przodostopia. Wówczas mówimy o metatarsalgii i traktujemy ją jako chorobę wymagającą leczenia.
Zdjęcie: Płaskostopie poprzeczne
Płaskostopiem poprzecznym nazywamy spłaszczenie łuku poprzecznego stopy
Dolegliwości bólowe związane z płaskostopiem poprzecznym nazywamy metatarsalgią
Rozpoznanie opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym
Przyczyny metatarsalgii:
W prawidłowej stopie większość obciążenia przenoszona jest przez I kość śródstopia. Tak więc każda nieprawidłowość w budowie stopy powodująca niewydolność przenoszenia obciążeń przez I kość śródstopia (np. paluch koślawy), będzie prowadziła do wystąpienia płaskostopia poprzecznego. Inną częstą przyczyną jest wiotkość stawowa wynikająca z niedostatecznej stabilności więzadeł i torebek stawowych. Taka budowa może być wrodzona, ale również nabyta jak dzieje się np. u kobiet w okresie ciąży czy po menopauzie.
Częstą przyczyną wystąpienia metatarsalgii jest obecność palców młotkowatych, które powodują dociskanie kości śródstopia do podłoża.
Obniżenie łuku poprzecznego
- Wrodzone
- Wiotkość stawowa
- Nadwaga
- Choroby zapalne np. reumatoidalne zapalenie stawów
- Palce młotkowate
Zaburzenia ustawienia I kości śródstopia
- Paluch koślawy
- Paluch sztywny
- Nieprawidłowy zrost po złamaniach
Inne przyczyny
- Zanik tkanki tłuszczowej pod głowami kości śródstopia
- Zbyt długie II i III kość śródstopia w stosunku do I (tzw. stopa Mortona)
- Przykurcz mięśnia brzuchatego łydki
- Niefizjologiczne obuwie (np. buty na wysokim obcasie)
Zdjęcie: RTG Stopa Mortona
Objawy
Przeciążenie zlokalizowane po stronie podeszwowej przodostopia może powodować różne dolegliwości. Przede wszystkim są to bóle zlokalizowane pod głowami kości śródstopia – takie dolegliwości nazywamy metatarsalgią. Często towarzyszy jej powstawanie modzeli, czyli zgrubionego naskórka. Należy pamiętać, że sam modzel nie jest główną przyczyną bólu – jest raczej objawem przewlekłego przeciążenia.
Zdjęcie: Modzele pod głowami kości śródstopia
Czasami płaskostopie poprzeczne może prowadzić do przewlekłego podrażniania nerwu biegnącego pomiędzy kości śródstopia, co daje charakterystyczne, piekące bóle tzw. neuralgię Mortona. Rzadziej występującymi dolegliwościami związanymi z płaskostopiem poprzecznym jest uszkodzenie płytki podeszwowej. Płytka podeszwowa jest to podeszwowa część torebki stawowej stawu śródstopno-palcowego. Uszkodzenie jej może wiązać się z powstaniem niestabilności stawu śródstopno-palcowego. Rzadko występującą chorobą związaną z płaskostopiem poprzecznym jest złamanie zmęczeniowe kości śródstopia.
Metatarsalgia (ból pod głowami kości śródstopia)
Modzele
Zapalenie stawu śródstopno-palcowego
Neuralgia Mortona
Uszkodzenie płytki podeszwowej
Rozpoznanie
Często w opisie badań RTG można przeczytać – obecność płaskostopia poprzecznego. W rzeczywistości nie istnieją radiologiczne cechy płaskostopia poprzecznego.
Rozpoznanie opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym. Decydujące jest stwierdzenie występowania charakterystycznych dolegliwości.
Można ocenić stopień wysklepienia łuku poprzecznego i przenoszenia obciążeń na podoskopie lub w badaniu na platformie pedobarograficznej lecz nie są one wykorzystywane w diagnozowaniu pacjentów, a najczęściej przy robieniu wkładek ortopedycznych. W przypadkach wątpliwych można wykonać dodatkowe badaniach jak USG, rezonans magnetyczny itp. lecz mają one raczej wykluczyć obecność nietypowych zmian.
Zdjęcie: Badanie na podoskopie
Zdjęcie: Badanie na platformie pedobarograficznej
Nowoczesne metody leczenia
Tytanowe implanty
Brak konieczności założenia gipsu
Krótki okres rekonwalescencji
Leczenie
W początkowej fazie stosuje się przede wszystkim wkładki ortopedyczne z podparciem łuku poprzecznego tzn. z pelotą metatarsalną. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na stosowane buty – zaleca się buty z niezbyt wysokim obcasem (maksymalnie do 4 cm), z szerokim noskiem, na dość miękkiej, dobrze amortyzującej podeszwie.
Osoby z nadwagą powinny postarać się o zredukowanie wagi. Inne metody leczenia nieoperacyjnego to zabiegi rehabilitacyjne i leki przeciwzapalne – z reguły nie dają trwałej poprawy.
Zdjęcie: Wkładki ortopedyczne