Operacja Neuralgia Mortona (nerwiak Mortona)
Neuralgia Mortona – operacje
W dużej części przypadków leczenie nieoperacyjne neuralgii Mortona nie jest skuteczne, stąd dużą popularność zdobyły zabiegi operacyjne leczące tę dolegliwość. Operacje tzw. nerwiaka Mortona charakteryzują się dość wysoką skutecznością, szacowaną zależnie od literatury na około 60-95%. Duża rozbieżność tych wyników wskazuje, iż wbrew pozorom nie są to zabiegi łatwe, a osiągnięty wynik w dużej mierze zależy od doświadczenia chirurga stopy. Powszechnie przyjętym standardem leczenia jest resekcja (to jest wycięcie) nerwu palcowego wspólnego wraz z nerwami palcowym właściwymi danej przestrzeni.
W przeszłości podejmowano próby innych form terapii np. oczyszczania tkanek miękkich okolicy nerwu, bądź prób przesunięcia nerwu palcowego wspólnego danej przestrzeni. Zabiegi te w części przypadków nie okazywały się jednak skuteczne. Najczęściej wycięcia nerwu dokonuje się z dostępu grzbietowego. Istnieją również prace pokazujące, iż dostęp podeszwowy do tego nerwu może być skuteczny. W dostępie tym prostsze jest uwidocznienie nerwu. Niestety problemem jest możliwość tworzenia się bolesnej blizny pooperacyjnej w okolicy podeszwowej. W dużej części przypadków blizna może być bolesna podczas obciążenia stopy, uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.
Zdjęcie: Dostęp operacyjny do wycięcia nerwu palcowego wspólnego
Typy operacji neuralgii mortona (nerwiaka mortona)
Resekcja nerwu palcowego wspólnego
W Poradni Chorób Stopy standardowym postępowaniem jest resekcja nerwu palcowego wspólnego wraz z odchodzącymi gałęziami wykonana z dostępu grzbietowego. Cięcie podłużne prowadzi się w przestrzeni międzykostnej dochodząc do podeszwowo zlokalizowanego nerwu objętego procesem chorobowym.
Dużą wagę należy przyłożyć do precyzji podczas resekcji nerwów. Niezbędne jest odpowiednie instrumentarium znacznie ułatwiające wgląd w pole operacyjne. Warto wspomnieć, iż obok nerwów objętych procesem chorobowym, w przestrzeni międzykostnej znajdują się naczynia oraz ścięgna krótkich mięśni stopy. Z tego powodu ważne jest, aby usunąć sam nerw jako źródło objawów, pozostawiając pozostałe struktury nieuszkodzone.
Ze względu na bliskość tych struktur anatomicznych w trakcie jednej operacji nie poleca się resekcji nerwów palcowych z dwóch sąsiadujących ze sobą przestrzeni. W większości przypadków śródoperacyjnie nie obserwuje się właściwego nerwiaka jako formy łagodnego guza tkanki nerwowej (jak sugeruję to jedna z nazw choroby – nerwiak Mortona).
Często natomiast nerw jest znacznie pogrubiały, obrośnięty tkanką zapalną, uciśnięty przez tkanki miękkie w okolicy stawu MTP, a czasem zdwojony. W części przypadków występują również gałęzie łączące sąsiadujące przestrzenie. Gałęzie takie są szczególnie częste pomiędzy drugą a trzecią przestrzenią międzykostną. W znacznej części przypadków leczenie neuralgii Mortona (nerwiaka Mortona) nie jest izolowaną procedurą. Jednoczasowo stosuje się także inne zabiegi celem korekcji towarzyszących deformacji takich jak: palce młotkowate, paluch koślawy, metatarsalgia czy bunionette. Rodzaj i liczba procedur towarzyszących uzależniony jest od współwystępujących deformacji.
Uwolnienie nerwu palcowego wspólnego
W niektórych przypadkach stosowane są również próby uwolnienia nerwu spod więzadła poprzecznego śródstopia. Operacja ta wykonywana z mniejszego cięcia, jest krótsza i nie wymaga resekcji nerwu. W tym wypadku jednak przewidywalność wyniku jest mniejsza i czasem w przyszłości może okazać się konieczne wycięcie nerwu palcowego wspólnego.
Dostęp podeszwowy w leczeniu neuralgii
W Poradni Chorób Stopy dostęp podeszwowy stosujemy w przypadkach neuralgii nawrotowych. Cięcie prowadzi się przez skórę podeszwy stopy uwidaczniając pozostałą tkankę nerwową. Dostęp operacyjny powinienem w jak największym stopniu oszczędzać wyspecjalizowaną do przenoszenia obciążeń tkankę łączną podeszwowej części stopy oraz w miarę możliwości nie przebiegać przez miejsca obciążane (np. głowy kości śródstopia). W takich przypadkach często resekcji dokonuje się bardziej proksymalnie, a czasem również gałąź nerwową posadawia się luźno w mięśniu podeszwy stopy.
Leczenie nieoperacyjne neuralgii Mortona jest często nieskuteczne, jedynie zabiegi operacyjne leczą tą dolegliwość
Najczęściej wycięcia nerwu dokonuje się z dostępu grzbietowego
Po operacji Neuralgii Mortona zwanej potocznie nerwiakiem Mortona czas rekonwalescencji trwa około 2-3 tygodnie
Postępowanie pooperacyjne
Standardowo po operacji nerwiaka Mortona przez około 2-3 tygodnie pacjent powinien oszczędzać kończynę. Niezmiernie ważne jest szybkie rozpoczęcie właściwej rehabilitacji. Ma ona ograniczyć tworzenie się rozległych zrostów w przestrzeni międzykostnej. Przystępuje się do niej, jak tylko tkanki miękkie ulegną zagojeniu. Główną rolę odgrywa tutaj zwłaszcza terapia manualna, prowadzona przez doświadczonego terapeutę.
Zdjęcie: Widoczny pogrubiały nerw palcowy wspólny wraz z gałęziami do palców
Zdjęcie: Wycięty pogrubiały nerw, będący przyczyną dolegliwości bólowych
Nowoczesne metody leczenia nerwiaka Mortona
Tytanowe implanty
Brak konieczności założenia gipsu
Krótki okres rekonwalescencji